Pensioeninformatie wordt beter
De reden waarom dat weinig oplevert en wat wel werkt
In de pensioenwereld begint eindelijk het besef door te sijpelen, dat de bestaande manieren van pensioencommunicatie niet goed werken. Daarom lopen er nu initiatieven om daar wat aan te gaan doen. Daar ga je vast wat van merken de komende tijd maar het zal niet veel gaan opleveren. Hierna lees je waarom niet en welke oplossing daarvoor in opkomst is.
Goede pensioencommunicatie: bijna net zo belangrijk als de pensioenregeling zelf
Wat ons betreft om één allesbepalende reden. In pensioen zit heel veel waarde voor medewerkers en voor de werkgever. Maar als de pensioencommunicatie niet effectief is, zie je daar maar weinig van terug. Dat is jammer, want een pensioenregeling is prijzig genoeg.
“Pensioens” is als een onbekende buitenlandse taal
In het pensioenakkoord is vastgelegd dat de pensioncommunicatie moet verbeteren. De werkgroep: “Informatie, communicatie en keuzebegeleiding” is hier druk mee. Uit hun onderzoek bleek dat veel mensen totaal verkeerde ideeën hebben bij allerlei pensioentermen die in ongeveer alle pensioencommunicatie voorkomen.
Een voorbeeldje:
Veel mensen denken dat het “partnerpensioen” een pensioen is dat de partner van de medewerker krijgt als de medewerker zelf met pensioen gaat. Dan tellen ze hun eigen pensioen op bij het partnerpensioen en verwachten dat dat ongeveer de totale pensioenuitkering wordt. In werkelijkheid gaat het om een uitkering voor de partner wanneer de medewerker overlijdt.
We verwachten niet dat het vertalen van het “pensioens” veel gaat helpen
De werkgroep is vooral bezig om per pensioenterm een ander makkelijker te begrijpen woord te bedenken. We denken dat dit weinig oplevert vanwege de uitkomsten van een ander onderzoek over pensioencommunicatie.
Afgelopen jaar onderzochten het Verbond van Verzekeraars, het ministerie van Sociale Zaken en de Universiteit Maastricht het effect van uitleg over het pensioenakkoord. Het bleek dat dit voor de meeste mensen helemaal niets opleverde. Voor en na de uitleg snapten ze er nog even veel (of weinig) van.
Eénvoudiger taalgebruik bood geen oplossing. Hoe de informatie ook gebracht werd, grote groepen mensen begrepen het niet. Zelfs plaatjes en metaforen hielpen niet tegen de verwarring.
De onderzoekers vonden ook waarom uitleg over pensioen niet helpt. Het antwoord: mensen hebben nauwelijks basiskennis van pensioen. Niet “slechts weinig”, maar “echt bijna helemaal niets”. Veel mensen herkennen bijvoorbeeld de relatie tussen de premie en de hoogte van het pensioen niet .
De overheid lijkt het een beetje op te geven, wat pensioencommunicatie betreft
In de afgelopen jaren zijn verschillende wetten over pensioencommunicatie ingevoerd. Deze verplichten met name pensioenfondsen en verzekeraars om bepaalde pensioeninformatie te geven. De wet bevat zelfs verplichte sjablonen voor de inhoud, het taalgebruik en zelfs de opmaak van die informatie.
De twee belangrijke zijn het Uniform Pensioen Overzicht dat iedere medewerker periodiek krijgt en Pensioen1-2-3. Dat laatste is de verplichting van pensioenfondsen en verzekeraars om op hun website pensioenuitleg te geven in een 3 lagen systeem. Van laag 1 met weinig diepgang via laag 2 naar laag 3 met de details.
Dit jaar schreef Minister Koolmees aan de Tweede Kamer dat het verstrekken van pensioeninformatie wel veel geld kost maar vaak geen effect heeft. Daarom vervallen uiteindelijk de sjablonen voor het Uniform Pensioenoverzicht en Pensioen 1-2-3. Er wordt nu zelfs bekeken of de verplichte informatieverstrekking helemaal afgeschaft moet worden.
We herkennen dit wel
We merken hetzelfde bij onze relaties die zich beperken tot standaard pensioeninformatie. Medewerkers blijven vrij onverschillig over hun pensioenregeling. De waarde die in de pensioenregeling zit komt er dan niet uit.
Sterker nog, pensioencommunicatie werkt soms tegengesteld.
Dat gaat zo:
Mensen horen steeds dat pensioen heel belangrijk is en dat de hoogte vaak zo tegenvalt. Ze horen ook dat je daar vaak wat aan kunt doen als je je er maar even in verdiept. Vervolgens krijgen ze informatie aangeboden waar ze geen snars van begrijpen.
Ze weten dat het belangrijk is. Ze zijn gewaarschuwd dat er vaak “iets” niet goed gaat. Ze snappen niet hoe het zit en ze weten niet wat ze er aan kunnen doen. Elke keer dat ze informatie krijgen die ze niet begrijpen worden ze daar aan herinnerd. Zo raken ze wantrouwiger en gefrustreerder over “dat hele pensioen” naarmate ze er meer informatie over krijgen. De waardering voor deze behoorlijk kostbare arbeidsvoorwaarde en voor hun werkgever loopt dan terug in plaats van dat die stijgt.
Persoonlijke pensioengesprekken werken wél. Mits…
Gesprekken tussen een pensioenadviseur en individuele medewerkers persoonlijk werken wel. Heel goed zelfs, is onze ervaring.
De inhoud van die gesprekken is doorslaggevend voor succes. Als het blijft bij het uitleggen van de pensioenregeling schiet je er niets mee op. De adviseur zal heel concreet de vertaling van abstracte Euro’s naar het dagelijks leven van de medewerker moeten maken. In onze ervaring zijn mensen van alle opleidingsniveau’s daar even blij mee.
De afgelopen jaren werd dit al door enkele voorlopende werkgevers ingezet. Ze zijn erg blij met de positieve resultaten. Komende tijd gaan we dan ook ongetwijfeld steeds meer inzet van individuele pensioengesprekken zien.
Lees hier over de ervaringen van werkgevers die het al zo doen.
Mark Jordens
programma- en innovatiemanager
